Architectuur en natuur kunnen elkaar versterken. Door met de natuur te ontwerpen kan er een prettige woonomgeving ontstaan voor alle stadsbewoners. Een groene stad is ook een koele stad en fijn om te verblijven en te recreëren. De stad is rijk aan natuur, maar de natuur is er ook kwetsbaar. Door natuurinclusief te ontwerpen kan de vermindering aan biodiversiteit worden tegengegaan.

Het natuurinclusieve ontwerpen vindt plaats op het grensgebied tussen ruimtelijke ontwerpen en ecologie. Een pionierspraktijk die vraagt om ontwerpstrategieën en samenwerking met biologen, botanisten en hoveniers. We werken daarom samen met een netwerk van experts. Ons uiteindelijk doel is het versterken van het stedelijke ecologische netwerk en daarmee het vergroten van de biodiversiteit. We werken aan natuurinclusieve projecten, geven advies en verzorgen publicaties.

Stap 1: Motivatie – Stel vast waarom je natuurinclusief wilt bouwen
Bepaal wat de redenen zijn voor je ambitie. Dat kan zijn om een bijdrage te leveren aan een gezonde groene stad of omdat je doormiddel van natuurinclusief bouwen de klimaatdoelen wilt halen. Het kan ook pragmatisch zijn, bijvoorbeeld omdat de Wet Natuurbescherming (WNB) vraagt om compenserende maatregelen.*

Stap 2: Uitgangspunten – Zoek uit wat de kansen en beperkingen van de locatie zijn
Bepaal de ecologische kenmerken van de locatie. Een straat in de binnenstad is een andere biotoop dan een woonbuurt aan de rand van de gemeente. Dit kan door met een ecoloog of met lokale natuurverenigingen samen te werken. Zij weten welke planten en dieren er al voorkomen en welke een duwtje in de rug kunnen gebruiken.

Stap 3: Maatregelen – Selecteer de te nemen maatregelen
Elke locatie en dus biotoop vormt de mogelijke leefomgeving van specifieke soorten dieren, insecten en planten. Selecteer op basis van deze ‘ambassadeurs’ de mogelijke maatregelen die voor de ontwerplocatie geschikt zijn.

Stap 4: Co-creatie – Ga in gesprek met de bewoners en andere betrokkenen. 

Vergroot het draagvlak door samen af te wegen welke maatregelen nuttig en gewenst zijn. Door de direct betrokkenen bij het ontwerp te betrekken ontstaaat begrip en kunnen bovendien nieuwe oplossingen gevonden worden. Misschien zijn er wel bewoners die het leuk vinden een deel van het beheer op zich te nemen?

Stap 5: integratie – Integreer de gekozen maatregelen in het ontwerp.
Als duidelijk is welke maatregelen mogelijk zijn om de habitat van de ‘ambassadeurs’ te versterken kan het ontwerpen beginnen. Samen met natuurinclusief ontwerpers integreer je de maatregelen in het ontwerp voor buurt of gebouw.

Stap 6: Communicatie – Maak de consequenties inzichtelijk
Natuurinclusief ontwerpen is een nieuwe discipline. Communicatie met alle betrokkenen is nodig om misverstanden te voorkomen. Het zal het enthousiasme vergroten en kan eventuele weerstand wegnemen. Ook goed om de bijkomende voordelen te beschrijven. Bijvoorbeeld: groene daken leveren niet alleen een bijdrage aan een gezondere stadsnatuur, maar zorgen ook voor een betere waterhuishouding en zijn koelend voor het binnenklimaat.

Stap 7: Realisatie – Bescherm de natuur tijdens de bouw
Verjaag de toekomstige natuurlijke bewoners niet. Vermijd activiteiten die de lokale natuur verstoren tijdens de bouw. Denk daarbij bijvoorbeeld aan lichtvervuiling of aan het fysiek beschermen van de aanwezige bomen en planten.

Stap 8: Beheer – Bijsturen en in stand houden

Ook stadsnatuur vraagt om aandacht. Net als conventionele groenvoorzieningen hebben natuurinclusieve maatregelen onderhoud nodig. Het beheer is wel innovatievere en leuker. Misschien zijn er daarom wel zoveel bewoners die tegenwoordig als stadstuiniers aan de slag willen.

Stap 9: Monitoring – Monitor het resultaat
Stadsnatuur laat zich slechts uitnodigen en het resultaat is daarom afwachten. Om te leren wat er goed en minder gaat is het belangrijk te monitoren wat er daadwerkelijk gebeurt. Zo kunnen eventueel ook kleine obstakels die het bedoelde resultaat in de weg staan worden weggenomen. Vraag een ecoloog, eventueel geholpen door lokale natuurverenigingen om de stadsnatuur te monitoren.